Niskie libido u kobiet – przyczyny, badania, jak leczyć?

20.05.2025

Spadek lub brak popędu seksualnego to najczęstszy problem seksualny zgłaszany przez kobiety, niezależnie od wieku. Szacuje się, że nawet 40% kobiet doświadcza okresowych zaburzeń pożądania seksualnego, a u około 10% występuje klinicznie istotne obniżone libido związane z osobistym cierpieniem – stan ten określa się jako hipoaktywny popęd seksualny (HSDD – Hypoactive Sexual Desire Disorder).

Niskie libido u kobiet – przyczyny

Etiologia HSDD jest złożona i wieloczynnikowa. Model biopsychospołeczny uwzględnia:

  • czynniki biologiczne: zaburzenia hormonalne (niedobór estrogenów, testosteronu, nadmiar prolaktyny), przewlekłe choroby (cukrzyca, choroby tarczycy), działanie leków (SSRI, antykoncepcja hormonalna),
  • czynniki psychologiczne: depresja, lęk, obniżona samoocena, przebyta trauma seksualna,
  • czynniki relacyjne: brak satysfakcji z relacji, konflikt z partnerem, spadek atrakcyjności partnera,
  • czynniki społeczne i kulturowe: normy religijne, edukacja seksualna, presja społeczna związana z wyglądem.

Według danych z Women’s International Study of Health and Sexuality (WISHeS), częstość występowania HSDD wśród kobiet przedmenopauzalnych wynosi ok. 9%, a u kobiet po menopauzie wzrasta do 12–26%.

Niskie libido – jakie badania wykonać?

Rozpoznanie HSDD opiera się na wywiadzie klinicznym i spełnieniu kryteriów DSM-5 dla zaburzenia zainteresowania/pobudzenia seksualnego u kobiet (FSIAD – Female Sexual Interest/Arousal Disorder). Warunkiem jest obecność objawów przez co najmniej 6 miesięcy oraz ich subiektywne odczuwanie jako problematycznych (distress).

W badaniu pacjentki warto uwzględnić:

  • ocenę hormonalną:
    • estradiol (E2) – niedobór sprzyja obniżeniu libido,
    • testosteron całkowity i wolny – jego niedobór może obniżać napęd seksualny,
    • SHBG – wpływa na poziom testosteronu wolnego,
    • prolaktynę – hiperprolaktynemia hamuje oś przysadkowo-jajnikową,
    • TSH, FT3, FT4 – zaburzenia czynności tarczycy mogą wtórnie obniżać libido,
  • ocenę psychologiczną – skale depresji, lęku, testy jakości życia seksualnego (np. FSFI – Female Sexual Function Index),
  • badanie ginekologiczne – ocena zmian atroficznych, dyspareunii, bólu przy współżyciu.

Co na niskie libido u kobiet – jak leczyć?

Leczenie powinno być zindywidualizowane i wieloaspektowe, z uwzględnieniem tła hormonalnego, psychologicznego i relacyjnego.

  1. Leczenie niefarmakologiczne:
    • edukacja seksualna, terapia poznawczo-behawioralna, terapia par,
    • techniki uważności (mindfulness) – wykazano ich skuteczność w poprawie pożądania i redukcji lęku seksualnego,
    • interwencje behawioralne – budowanie intymności, trening reaktywnego pożądania (model Basson),
    • leczenie schorzeń współistniejących (depresji, cukrzycy, nadciśnienia).
  2. Leczenie farmakologiczne:
    • Testosteron – stosowany off-label u kobiet po menopauzie z potwierdzonym niedoborem androgenów. Zmniejsza objawy HSDD, ale wymaga ścisłego monitorowania (m.in. profilu lipidowego, hematokrytu, objawów wirylizacji).
    • Flibanseryna – agonista 5-HT1A i antagonista 5-HT2A, zatwierdzona przez FDA do leczenia HSDD u kobiet przed menopauzą. Działa ośrodkowo na układ serotoninergiczny. Może powodować senność i zawroty głowy, wymaga abstynencji od alkoholu.
    • Bremelanotyd – agonista receptorów melanokortyny, stosowany iniekcyjnie przed planowaną aktywnością seksualną. Wskazany w nabytym HSDD u kobiet przed menopauzą. Działa szybko, ale może powodować nudności, bóle głowy, wzrost ciśnienia.
    • Bupropion – jako lek przeciwdepresyjny wykazuje potencjał w zwiększaniu libido, szczególnie u kobiet z jednoczesną depresją.
    • Hormonalna terapia zastępcza- estrogeny i progesteron, jeśli stwierdzany jest niedobór hormonów

Podsumowanie

Słabe libido u kobiet nie jest problemem błahym ani wstydliwym – wpływa na zdrowie psychiczne, relacje intymne i jakość życia. Kluczowa jest trafna diagnoza oparta na modelu biopsychospołecznym oraz indywidualizacja leczenia. Zaburzenia hormonalne, takie jak niedobór estrogenów, androgenów czy hiperprolaktynemia, mogą stanowić podstawową lub współistniejącą przyczynę. Złożoność problemu wymaga ścisłej współpracy lekarza, psychologa i – jeśli to konieczne – seksuologa. Dzięki nowym opcjom terapeutycznym, w tym farmakologicznym, możliwe jest skuteczne przywrócenie funkcji seksualnej i poprawa dobrostanu kobiet.

 

 

 

Bibliografia:

  1. Stanley EE, Pfoh E, Lipold L, Martinez K. Gap in Sexual Dysfunction Management Between Male and Female Patients Seen in Primary Care: An Observational Study. J Gen Intern Med. 2024;40(4):847–853.
  2. Goldstein I, Kim NN, Clayton AH, DeRogatis LR, Giraldi A, Parish SJ, et al. Hypoactive Sexual Desire Disorder: International Society for the Study of Women’s Sexual Health (ISSWSH) Expert Consensus Panel Review. Mayo Clin Proc. 2016;91(9):1–15.
  3. Pettigrew JA, Novick AM. Hypoactive Sexual Desire Disorder in Women: Physiology, Assessment, Diagnosis, and Treatment. J Midwifery Womens Health. 2021;66(6):1–9.
  4. Kingsberg SA, Woodard T. Female Sexual Dysfunction With a Focus on Hypoactive Sexual Desire Disorder. Obstet Gynecol. 2015;125(2):477–486.
  5. Kingsberg SA, Rezaee RL. Hypoactive Sexual Desire in Women. Menopause. 2013;20(12):1284–1300.
  6. Kingsberg SA, Simon JA. Female Hypoactive Sexual Desire Disorder: A Practical Guide to Causes, Clinical Diagnosis, and Treatment. J Womens Health (Larchmt). 2020;29(10):1–12.
  7. Brotto LA. Evidence-based treatments for low sexual desire in women. Front Neuroendocrinol. 2017;47:1–13.
  8. Krakowsky Y, Grober ED. A practical guide to female sexual dysfunction: An evidence-based review for physicians in Canada. Can Urol Assoc J. 2018;12(6):211–216.

Umów wizytę

Może Cię też zainteresować: