Co to jest endometrioza – jak ją wykryć i jakie badania wykonać?
Endometrioza to przewlekła choroba dotykająca kobiety w wieku rozrodczym, charakteryzująca się występowaniem tkanki podobnej do błony śluzowej macicy poza jej jamą. Ta nieprawidłowo umiejscowiona tkanka może powodować ból, stany zapalne oraz zaburzenia płodności. Jest to stan, który może znacząco wpływać na jakość życia, wymagając zintegrowanego podejścia leczniczego.
Skąd się bierze endometrioza i jakie są jej objawy?
Endometrioza rozwija się, gdy tkanka podobna do śluzówki macicy rośnie poza macicą, co jest związane z wieloma czynnikami, w tym hormonalnymi, genetycznymi. W ostatnich latach coraz częściej bierze się pod uwagę czynniki, które możemy modyfikować czyli czynniki środowiskowe, dietetyczne oraz lajfstylowe.
Czynniki ryzyka:
- Ekspozycja na toksyny środowiskowe: Substancje chemiczne, które zakłócają równowagę hormonalną, takie jak dioksyny, ftalany i bisfenol A (BPA), znajdujące się w plastikach, kosmetykach i innych produktach konsumenckich, mogą przyczyniać się do rozwoju endometriozy. Te związki, działające jako tzw. "endokrynne disruptory", mogą wpływać na funkcjonowanie hormonów w organizmie, co potencjalnie przyczynia się do patogenezy endometriozy.
- Dieta: Dietetyczne czynniki, takie jak wysokie spożycie tłuszczów trans, czerwonego mięsa oraz niskie spożycie świeżych owoców, warzyw i kwasów tłuszczowych omega-3, mogą wpłynąć na stany zapalne w organizmie oraz równowagę hormonalną, co może sprzyjać rozwojowi endometriozy.
- Styl życia: Brak aktywności fizycznej oraz otyłość mogą zwiększać ryzyko endometriozy, ponieważ wpływają na poziomy hormonów oraz ogólny stan zapalny w organizmie.
- Stres: Chroniczny stres może wpływać na funkcjonowanie układu odpornościowego i hormonalnego, co również może przyczynić się do rozwoju endometriozy lub nasilenia jej objawów.
- Alkohol i kofeina: Regularne spożywanie alkoholu i duże ilości kofeiny mogą wpływać na poziomy estrogenu w organizmie, co potencjalnie może przyczynić się do rozwoju endometriozy.
Objawy endometriozy mogą być różnorodne, ale najczęściej obejmują:
- Ból, szczególnie podczas menstruacji,
- Ból podczas stosunków seksualnych,
- Problemy z płodnością,
- Nietypowe krwawienia lub plamienia,
- Ból w dolnej części brzucha i pleców.
Jak wykryć endometriozę?
Diagnoza endometriozy jest często trudna i opiera się na kombinacji wywiadu lekarskiego, badania fizykalnego oraz badań obrazowych, takich jak ultrasonografia. W niektórych przypadkach konieczne może być wykonanie laparoskopii, która pozwala na bezpośrednią ocenę wnętrza jamy brzusznej i pobranie próbek tkanki do badań histopatologicznych.
Jak leczyć endometriozę?
Leczenie endometriozy może być różnorodne i zależy od nasilenia objawów, wieku pacjentki oraz jej planów odnośnie do płodności. Opcje leczenia obejmują:
- Leczenie farmakologiczne, które może obejmować leki przeciwbólowe, hormonalne środki antykoncepcyjne lub inne leki regulujące poziom hormonów,
- Zabiegi chirurgiczne, mające na celu usunięcie tkanki endometrialnej,
- Terapie wspomagające, takie jak zmiany w diecie, terapia fizyczna, a także metody pomocne w zarządzaniu stresem, które mogą łagodzić objawy.
- Leczenie dietetyczne jest zawsze filarem leczenia endometriozy
Produkty zalecane do spożycia:
- Bogate w omega-3 tłuszcze - Tłuszcze te, obecne w rybach takich jak łosoś, sardynki, makrela oraz w siemieniu lnianym i orzechach włoskich, pomagają redukować stan zapalny w organizmie.
- Warzywa i owoce bogate w przeciwutleniacze - Warzywa liściaste, jagody, brokuły i inne warzywa krzyżowe są bogate w przeciwutleniacze, które mogą pomagać w zwalczaniu stanów zapalnych.
- Pełnoziarniste produkty - Bogate w błonnik, mogą pomóc w regulacji poziomu hormonów poprzez stabilizację poziomu cukru we krwi i wspieranie zdrowia jelit.
- Pokarmy bogate w żelazo - Z uwagi na ryzyko niedokrwistości związanej z obfitymi miesiączkami, warto włączyć do diety czerwone mięso, szpinak, soczewicę i inne produkty bogate w żelazo.
- Kurkuma- wspiera detoksykację wątroby i jest silnym antyoksydantem
Produkty, których należy unikać:
- Czerwone mięso i produkty przetworzone - Są bogate w tłuszcze nasycone, które mogą zwiększać stan zapalny w organizmie.
- Trans-tłuszcze - Znajdujące się w wielu przetworzonych produktach, mogą przyczyniać się do stanu zapalnego i pogorszenia objawów.
- Gluten - Niektóre kobiety z endometriozą zauważyły poprawę po wyeliminowaniu glutenu, który może przyczyniać się do stanów zapalnych i problemów z trawieniem. Jednak nie należy podejmować tej decyzji pochopnie tylko po konsultacji z lekarzm i/lub dietetykiem
- Soja - Ze względu na zawarte fitoestrogeny, soja może wpływać na hormony, co w niektórych przypadkach może nasilać objawy endometriozy.
- Alkohol i kofeina - Mogą zaostrzać bóle menstruacyjne oraz przyczyniać się do problemów hormonalnych i zapalnych.
Podsumowując, holistyczne podejście do zarządzania endometriozą, uwzględniające zarówno medycynę konwencjonalną, jak i modyfikacje stylu życia, może znacząco poprawić jakość życia osób dotkniętych tą chorobą. Regularne konsultacje i badania u specjalistów są kluczowe dla efektywnego zarządzania stanem i zapobiegania powikłaniom.
Wyświetl ten post na Instagramie
Dietetyk Paulina Skowron
Umów wizytę