Witamina B12

04.04.2025

Funkcje witaminy B12

  1. Uczestniczy w produkcji czerwonych krwinek​​.
  2. Wspiera funkcjonowanie układu nerwowego, m.in. poprzez syntezę mieliny​​.
  3. Jest niezbędna w syntezie DNA i RNA​​.
  4. Uczestniczy w metabolizmie homocysteiny, zapobiegając jej nadmiarowi​​.
  5. Wspomaga funkcje poznawcze, takie jak pamięć i koncentracja​​.
  6. Działa jako koenzym w przemianach energetycznych​​.
  7. Pomaga w utrzymaniu zdrowia skóry i włosów​.
  8. Chroni przed rozwojem niedokrwistości megaloblastycznej​.

 

Nadmiar – objawy i konsekwencje

  1. Mogą wystąpić objawy skórne, takie jak zaczerwienienie i swędzenie​.
  2. Zwiększone ryzyko rozwoju niektórych chorób wątroby​.
  3. Możliwa neuropatia obwodowa​.
  4. Zmiany w obrazie krwi, takie jak wzrost liczby retikulocytów​.
  5. Hipotonia mięśni​.

 

Niedobór – objawy i konsekwencje

  1. Niedokrwistość megaloblastyczna​​.
  2. Neuropatia, w tym drętwienie i mrowienie kończyn​​.
  3. Pogorszenie funkcji poznawczych, w tym pamięci i koncentracji​​.
  4. Depresja i zmiany nastroju​.
  5. Problemy z trawieniem, takie jak biegunki​.
  6. Zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych​.

 

Normy laboratoryjne i funkcjonalne

  1. Poziom witaminy B12 w surowicy poniżej 148 pmol/l wskazuje na niedobór​​ aczkolwiek u dużej części osób mogą wystąpić objawy niedoboru nawet przy wartościach 200 lub 300 pmol/l
  2. Osoby starsze, wegetarianie, weganie, osoby otyłe a także pacjenci stosujący metforminę lub inhibitory pompy protonowej są bardziej narażeni na niedobory i mogą wymagać wyższych dawek suplementacji​​.

 

Czy wiesz, że…?

Czyli ciekawe fakty o witaminie B12

  1. Organizm przechowuje ją przez lata
    W przeciwieństwie do wielu innych witamin, witamina B12 może być magazynowana w wątrobie nawet przez kilka lat, co zmniejsza ryzyko jej niedoboru przy krótkotrwałych niedostatkach w diecie.
  2. Brak naturalnych źródeł roślinnych
    Witamina B12 występuje naturalnie tylko w produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak mięso, ryby, jaja i nabiał. Weganie i wegetarianie często muszą ją suplementować lub spożywać wzbogacane produkty.
  3. Nadmiar witaminy B12 zazwyczaj nie jest szkodliwy
    Witamina rozpuszczalna w wodzie, a jej nadmiar jest wydalany z organizmu wraz z moczem.
  4. Mutacje MTHFR w populacji polskiej
    Witamina B12 odgrywa kluczową rolę w zdrowiu Polaków, szczególnie w kontekście osób z mutacjami genu MTHFR (metylenotetrahydrofolianowej reduktazy). Mutacje te mogą upośledzać procesy metylacji, co wpływa na zdolność organizmu do efektywnego przyswajania i wykorzystywania witaminy B12. Dlatego w takich przypadkach zaleca się suplementację aktywnych form witaminy B12, takich jak metylokobalamina lub hydroksykobalamina, które są łatwiej przyswajalne i bardziej skuteczne w procesach biochemicznych. Dodatkowo, zamiast standardowego oznaczania całkowitego poziomu witaminy B12 we krwi, bardziej precyzyjnym wskaźnikiem jej rzeczywistej dostępności w organizmie jest badanie aktywnej formy witaminy B12, czyli holotranskobalaminy.

 

Jak badać?

Badanie poziomu witaminy B12 w surowicy jest podstawową metodą diagnostyczną. W przypadku niejednoznacznych wyników warto oznaczyć poziom kwasu metylomalonowego i homocysteiny, które lepiej odzwierciedlają niedobory​​. Zaleca się wykonanie badań u osób z ryzykiem niedoboru, takich jak osoby starsze lub stosujące diety eliminacyjne​​.

 

Źródła:

  1. Sobczyńska-Malefora A et al. Vitamin B12 status in health and disease. Crit Rev Clin Lab Sci. 2021​.
  2. Shipton MJ, Thachil J. Vitamin B12 deficiency – A 21st century perspective. Clin Med. 2015​.
  3. Wolffenbuttel BHR et al. Vitamin B12. BMJ. 2023​.
  4. Obeid R et al. Diagnosis, Treatment and Long-Term Management of Vitamin B12 Deficiency. J Clin Med. 2024​.
  5. Langan RC, Goodbred AJ. Vitamin B12 Deficiency: Recognition and Management. Am Fam Physician. 2017​.

link