Testosteron i jego rola w zdrowiu mężczyzn

14.04.2025

Testosteron jest głównym męskim hormonem steroidowym, produkowanym głównie przez komórki Leydiga w jądrach oraz w mniejszych ilościach przez nadnercza. Jest kluczowym regulatorem procesów fizjologicznych, takich jak rozwój cech płciowych, spermatogeneza, metabolizm mięśni i tkanki tłuszczowej, oraz funkcjonowanie układu nerwowego​​​.


Funkcje testosteronu

  1. Regulacja cech płciowych: Testosteron odpowiada za rozwój cech płciowych w okresie dojrzewania, takich jak owłosienie ciała, mutacja głosu i rozwój genitaliów​​.
  2. Wsparcie spermatogenezy: Współpracuje z FSH, wspierając produkcję i dojrzewanie plemników​​.
  3. Budowa masy mięśniowej: Wzmacnia anabolizm białek, co przekłada się na zwiększoną masę i siłę mięśniową​​.
  4. Wpływ na metabolizm tłuszczów: Testosteron pomaga w redukcji tkanki tłuszczowej, szczególnie w obszarach trzewnych​​.
  5. Regulacja zdrowia kostnego: Zwiększa gęstość mineralną kości, zmniejszając ryzyko osteoporozy​.
  6. Wsparcie funkcji poznawczych: Wpływa na pamięć, koncentrację i nastrój​​.
  7. Poprawa funkcji seksualnych: Wspiera libido i zdolność do erekcji​​.

Nadmiar testosteronu: Objawy i konsekwencje

  1. Trądzik i łojotok: Nadmiar testosteronu może stymulować gruczoły łojowe, powodując problemy skórne​​.
  2. Ginekomastia: Nadmiar testosteronu, konwertowany do estradiolu, może prowadzić do rozwoju tkanki piersiowej​​.
  3. Agresja i impulsywność: Wysoki poziom testosteronu jest związany z nasileniem agresywnych zachowań​.
  4. Zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych: Może prowadzić do wzrostu hematokrytu i ryzyka zakrzepicy​​.
  5. Zaburzenia płodności: Nadmiar testosteronu może hamować wydzielanie FSH i LH, co zmniejsza produkcję plemników​.

Niedobór testosteronu: Objawy i konsekwencje

  1. Zmniejszona masa mięśniowa: Niedobór prowadzi do utraty siły i masy mięśniowej​​.
  2. Obniżenie libido i zaburzenia erekcji: Niski poziom testosteronu często prowadzi do problemów seksualnych​​.
  3. Wzrost tkanki tłuszczowej: Niedobór hormonu może sprzyjać otyłości, szczególnie trzewnej​​.
  4. Depresja i zmiany nastroju: Niedobór testosteronu może powodować depresję i zmniejszenie energii życiowej​​.
  5. Zmniejszenie gęstości kości: Niedobór zwiększa ryzyko osteoporozy i złamań​.

Normy laboratoryjne i ich interpretacja

  • Zakres referencyjny:
    - Mężczyźni w wieku 19–39 lat: 264–916 ng/dL​​.
  • Kto potrzebuje więcej?:
    - Mężczyźni z objawami hipogonadyzmu, otyłością, cukrzycą typu 2 lub chorobami sercowo-naczyniowymi powinni regularnie monitorować poziom testosteronu​​.
  • Dostosowanie norm:
    - Wartości referencyjne różnią się w zależności od wieku, metody badania i populacji. Wprowadzenie ustandaryzowanych norm poprawia diagnostykę​.


Jak badać testosteron?

  1. Warunki badania:
    - Pobranie krwi powinno odbywać się rano, na czczo, kiedy poziom testosteronu jest najwyższy​.
  2. Metody diagnostyczne:
    - Najdokładniejsza metoda to spektrometria mas, choć testy immunoenzymatyczne są szeroko dostępne​​.
  3. Częstotliwość badań:
    - Zaleca się badania co najmniej raz w roku dla mężczyzn z grupy ryzyka​​.

 

Źródła

  1. Ide H., The impact of testosterone in men’s health. 2023​.
  2. Lokeshwar SD., Decline in Serum Testosterone Levels Among Adolescent and Young Adult Men in the USA. 2020​.
  3. Traish AM., Testosterone Deficiency. 2011​.
  4. Travison TG., A Population-Level Decline in Serum Testosterone Levels. 2007​.
  5. Yeap BB., Testosterone and ill-health in aging men. 2009​

link