Zespół policystycznych jajników a ciąża

24.01.2025

Zespół policystycznych jajników (PCOS) to jedno z najczęstszych zaburzeń hormonalnych u kobiet w wieku rozrodczym, dotykające od 6% do 15% populacji. PCOS nie tylko utrudnia zajście w ciążę, ale również zwiększa ryzyko powikłań ciążowych, takich jak cukrzyca ciążowa, nadciśnienie tętnicze czy poronienia. Niniejszy artykuł dostarcza praktycznych wskazówek dotyczących diagnostyki, leczenia oraz zmian stylu życia, które mogą pomóc kobietom z PCOS w osiągnięciu zdrowej ciąży.

Diagnostyka i przygotowanie do ciąży przy PCOS

  1. Ocena hormonalna i metaboliczna: Podstawowym elementem diagnostyki PCOS jest oznaczenie poziomu hormonów, takich jak LH, FSH, testosteron czy DHEA-S. Ważne jest również badanie poziomu insuliny i glukozy na czczo oraz ocena wskaźnika HOMA-IR.
  2. Ultrasonografia jajników: USG transwaginalne pozwala na ocenę morfologii jajników i potwierdzenie obecności licznych pęcherzyków (ponad 12 w jednym jajniku).
  3. Monitorowanie owulacji: Kobiety z PCOS często doświadczają nieregularnych cykli lub braku owulacji. Monitorowanie może odbywać się za pomocą testów owulacyjnych lub regularnych wizyt u ginekologa.

Leczenie farmakologiczne i wspomaganie owulacji

  1. Metformina: Jest szeroko stosowana w leczeniu insulinooporności, która często współwystępuje z PCOS. Może poprawić regularność cykli i zwiększyć szanse na owulację.
  2. Letrozol: Uważany za lek pierwszego rzutu w stymulacji owulacji u kobiet z PCOS, ze względu na mniejszą liczbę powikłań w porównaniu do klasycznego klomifenu.
  3. In vitro (IVF): Dla kobiet, u których inne metody nie przyniosły skutku, metoda zapłodnienia pozaustrojowego może być skutecznym rozwiązaniem.

Ryzyko powikłań ciążowych

  1. Cukrzyca ciążowa: Kobiety z PCOS są 2–4 razy bardziej narażone na rozwój cukrzycy ciążowej. Zaleca się przeprowadzenie testu OGTT przed 20. tygodniem ciąży i jego powtórzenie między 24. a 28. tygodniem.
  2. Nadciśnienie ciążowe i stan przedrzucawkowy: PCOS zwiększa ryzyko wystąpienia tych powikłań, dlatego ważne jest regularne monitorowanie ciśnienia krwi.
  3. Poronienia: Statystyki wskazują na wyższą częstość utraty ciąży u kobiet z PCOS, szczególnie w przypadku współwystępowania otyłości i insulinooporności.

Porady lifestylowe

  1. Aktywność fizyczna: Regularne ćwiczenia aerobowe i siłowe pomagają obniżyć insulinooporność, poprawiają metabolizm i wspierają utrzymanie prawidłowej masy ciała.
  2. Dieta niskoglikemiczna: Zaleca się unikanie wysoko przetworzonych węglowodanów i spożywanie pełnoziarnistych produktów, warzyw i zdrowych tłuszczów.
  3. Redukcja stresu: Praktyki relaksacyjne, takie jak joga czy medytacja, mogą zmniejszać poziom kortyzolu, który nasila objawy PCOS.
  4. Regularny sen: Zaburzenia snu mogą pogarszać gospodarkę hormonalną i metabolizm, dlatego ważne jest zapewnienie sobie 7–8 godzin snu każdej nocy.

Monitorowanie zdrowia po ciąży

Kobiety z PCOS, nawet po urodzeniu dziecka, powinny kontynuować regularne wizyty kontrolne u endokrynologa i ginekologa. Ważne jest monitorowanie poziomu glukozy, lipidów oraz funkcji wątroby i nerek, aby zapobiegać długofalowym powikłaniom metabolicznym i sercowo-naczyniowym.

Podsumowanie

Zespół policystycznych jajników nie musi być przeszkodą w osiągnięciu macierzyństwa, jeśli zostanie odpowiednio zdiagnozowany i leczony. Kluczowe jest podejście interdyscyplinarne, łączące terapię farmakologiczną, zmiany stylu życia i regularne monitorowanie zdrowia pacjentki. Dzięki temu możliwe jest zminimalizowanie ryzyka powikłań i osiągnięcie zdrowej ciąży.

Autor: lekarz Maja Czech

Umów wizytę

 

 

Źródła:

  1. Chatzakis, C., et al. „Different pregnancy outcomes according to the polycystic ovary syndrome diagnostic criteria: a systematic review and meta-analysis of 79 studies.” Fertility and Sterility, 2022
  2. Farland, L.V., et al. „Polycystic ovary syndrome and risk of adverse pregnancy outcomes: a registry linkage study from Massachusetts.” Human Reproduction, 2022
  3. Khomami, M.B., et al. „Clinical management of pregnancy in women with polycystic ovary syndrome: An expert opinion.” Clinical Endocrinology, 2022