Progesteron a menopauza: jakie są objawy niedoboru progesteronu w kobiecym organizmie?
24.01.2025
Menopauza to czas głębokich zmian hormonalnych w organizmie kobiety, prowadzący do zakończenia funkcji reprodukcyjnych. Jednym z kluczowych hormonów regulujących procesy zachodzące w tym okresie jest progesteron, który w czasie menopauzy znacząco spada, powodując różnorodne objawy i wpływając na ogólny stan zdrowia kobiety. W artykule omówimy rolę progesteronu w menopauzie, objawy jego niedoboru oraz potencjalne sposoby leczenia.
Progesteron a menopauza
Progesteron jest steroidowym hormonem płciowym wytwarzanym głównie przez ciałko żółte w jajnikach. Jego główne funkcje obejmują regulację cyklu miesiączkowego, przygotowanie błony śluzowej macicy do implantacji zarodka oraz ochronę ciąży. W okresie menopauzy, gdy czynność jajników wygasa, poziom progesteronu znacząco spada, co prowadzi do zaburzeń hormonalnych i pojawienia się charakterystycznych objawów.
Objawy niedoboru progesteronu
Niedobór progesteronu u kobiet po 40. roku życia może objawiać się na wiele sposobów. Do najczęstszych symptomów należą:
- Zaburzenia snu: Trudności w zasypianiu i częste budzenie się w nocy.
- Zmiany nastroju: Drażliwość, lęk, depresja oraz wahania emocjonalne.
- Zatrzymanie wody w organizmie: Opuchlizna, uczucie ciężkości.
- Nieregularne krwawienia: Występujące w okresie premenopauzy, wynikające z braku równowagi między estrogenami a progesteronem.
- Zaburzenia funkcji poznawczych: Problemy z koncentracją i pamięcią
Premenopauza a progesteron
W okresie premenopauzy często obserwuje się niewydolność fazy lutealnej, która prowadzi do niedostatecznej produkcji progesteronu. Może to objawiać się nieregularnością cykli menstruacyjnych, nasilonymi objawami zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS) oraz problemami z utrzymaniem ciąży.
Jakie są skutki niedoboru progesteronu?
- Zwiększone ryzyko chorób endometrium: Progesteron działa przeciwestrogenowo na błonę śluzową macicy, a jego niedobór może prowadzić do hiperplazji endometrium i zwiększonego ryzyka raka macicy.
- Osteoporoza: Spadek progesteronu wpływa na metabolizm kostny, zwiększając ryzyko złamań.
- Zaburzenia lipidowe: Niedobór progesteronu może wpłynąć na wzrost poziomu cholesterolu LDL i obniżenie HDL
Jak diagnozować niedobór progesteronu?
Diagnostyka niedoboru progesteronu obejmuje:
- Pomiar poziomu progesteronu w surowicy: Najlepiej w fazie lutealnej cyklu miesiączkowego (7 dni po owulacji).
- Badania ultrasonograficzne: Ocena grubości endometrium.
- Ocena objawów klinicznych: Nieregularne cykle, problemy z zajściem w ciążę czy objawy PMS
Terapia niedoboru progesteronu
- Hormonalna terapia zastępcza (HTZ):
- Progesteron bioidentyczny: Bezpieczniejszy od syntetycznych progestagenów, szczególnie w ochronie przed nowotworami piersi i endometrium.
- Doustne lub transdermalne formy progesteronu: Zalecane w leczeniu objawów menopauzalnych
- Zmiana stylu życia:
-
- Regularna aktywność fizyczna.
- Dieta bogata w składniki odżywcze wspierające równowagę hormonalną (np. produkty pełnoziarniste, zdrowe tłuszcze).
- Redukcja stresu, który wpływa na równowagę hormonalną
Podsumowanie
Progesteron odgrywa kluczową rolę w zdrowiu kobiet, szczególnie w okresie menopauzy. Jego niedobór może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, ale odpowiednia diagnostyka i terapia pozwalają na skuteczne złagodzenie objawów i poprawę jakości życia. Kobiety doświadczające objawów niedoboru progesteronu powinny skonsultować się z lekarzem w celu ustalenia najlepszego planu leczenia.

Lekarz Anna Górecka
Bibliografia:
- Henderson V.W. Progesterone and human cognition. Climacteric. 2018.
- Stefaniak M., et al. Progesterone and Its Metabolites Play a Beneficial Role in Affect Regulation in the Female Brain. Pharmaceuticals. 2023.
- Regidor P.A. Progesterone in Peri- and Postmenopause: A Review. Geburtsh Frauenheilk. 2014.
- Prior J.C. Progesterone for treatment of symptomatic menopausal women. Climacteric. 2018.
Umów wizytę