Co to jest lipidogram i jak się przygotować do takiego badania?

Lipidogram, zwany również profilem lipidowym, jest jednym z podstawowych badań diagnostycznych oceniających poziomy tłuszczów (lipidów) we krwi. Wyniki tego badania dostarczają cennych informacji na temat ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, takich jak miażdżyca czy zawał serca. W tym artykule wyjaśniamy, co zawiera lipidogram, jak się do niego przygotować oraz jakie praktyczne wskazówki pomogą zrozumieć wyniki.

Co to jest lipidogram?

Lipidogram to badanie laboratoryjne pozwalające określić poziom kluczowych składników lipidowych we krwi. Badanie obejmuje:

• Cholesterol całkowity (TC): całkowita ilość cholesterolu w organizmie.
• Cholesterol LDL („zły” cholesterol): transportuje tłuszcze do ścian naczyń krwionośnych, co może prowadzić do ich zwężenia.
• Cholesterol HDL („dobry” cholesterol): pomaga usuwać nadmiar cholesterolu z naczyń, chroniąc przed miażdżycą.
• Triglicerydy (TG): forma tłuszczu przechowywanego w tkance tłuszczowej, nadmiar może zwiększać ryzyko chorób serca.

Każdy z tych parametrów ma swoje znaczenie w ocenie ryzyka sercowo-naczyniowego i pozwala lekarzowi zaplanować dalsze postępowanie diagnostyczne lub terapeutyczne.

Profil lipidowy: kiedy warto wykonać?

Badanie profilu lipidowego zaleca się w przypadku:

• Osób z czynnikami ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, np. nadciśnieniem, otyłością czy cukrzycą.
• Rodzinnego występowania hipercholesterolemii lub przedwczesnych zawałów serca.
• Monitorowania skuteczności leczenia obniżającego poziom lipidów, np. statynami.
• Profilaktyki u dorosłych, zgodnie z zaleceniami dotyczącymi badań przesiewowych.

Lipidogram: jak się przygotować do badania?

Przygotowanie do badania lipidogramu może wpłynąć na dokładność wyników. Oto kilka praktycznych wskazówek:

1. Czy konieczne jest poszczenie?

   W przeszłości zalecano, aby przed lipidogramem powstrzymać się od jedzenia przez co najmniej 8-12 godzin. Obecnie coraz więcej dowodów wskazuje, że w większości przypadków badanie można wykonać w stanie niefastingowym (bez poszczenia). Jednak u osób z bardzo wysokim poziomem triglicerydów poszczenie może być nadal konieczne.

2. Unikaj alkoholu i tłustych posiłków na 24 godziny przed badaniem, ponieważ mogą one znacząco wpłynąć na wyniki, zwłaszcza poziom triglicerydów.
3. Zachowaj aktywność fizyczną na umiarkowanym poziomie na dzień przed badaniem, aby uniknąć chwilowych wahań w poziomie lipidów.
4. Konsultacja z lekarzem: Jeśli przyjmujesz leki wpływające na lipidy, jak statyny, należy omówić z lekarzem, czy kontynuować ich przyjmowanie przed badaniem.

Interpretacja wyników lipidogramu

Wyniki lipidogramu dostarczają informacji o stanie zdrowia układu sercowo-naczyniowego. Oto orientacyjne normy:

• Cholesterol całkowity: < 200 mg/dl (5,2 mmol/l)
• Cholesterol LDL: < 100 mg/dl (2,6 mmol/l) dla osób wysokiego ryzyka
• Cholesterol HDL: > 40 mg/dl (1,0 mmol/l) dla mężczyzn, > 50 mg/dl (1,3 mmol/l) dla kobiet
• Triglicerydy: < 150 mg/dl (1,7 mmol/l)

Wartości mogą się różnić w zależności od lokalnych standardów laboratoryjnych.

Co zawiera profil lipidowy i jak poprawić wyniki?

Jeśli wyniki lipidogramu odbiegają od normy, wprowadzenie odpowiednich zmian w stylu życia może przynieść znaczną poprawę. Oto kilka zaleceń:

1. Zadbaj o zdrową dietę:

   • Unikaj tłuszczów trans obecnych w fast foodach i przetworzonej żywności.
   • Wybieraj tłuszcze nienasycone, obecne w oliwie z oliwek, rybach i orzechach.
   • Zwiększ spożycie błonnika, np. z warzyw, owoców i pełnoziarnistych produktów.
2. Regularna aktywność fizyczna: Ćwiczenia aerobowe, takie jak bieganie czy jazda na rowerze, mogą zwiększyć poziom HDL i obniżyć LDL.
3. Rzuć palenie: Palenie obniża poziom „dobrego” cholesterolu HDL i zwiększa ryzyko miażdżycy.
4. Kontroluj masę ciała: Nawet niewielka utrata wagi może poprawić profil lipidowy.

Podsumowanie

Lipidogram to kluczowe narzędzie w profilaktyce i diagnostyce chorób sercowo-naczyniowych. Dzięki odpowiedniemu przygotowaniu do badania i świadomemu podejściu do wyników można skutecznie ocenić ryzyko oraz wprowadzić zmiany poprawiające zdrowie. Pamiętaj, że regularne badania profilaktyczne i współpraca z lekarzem to podstawa długotrwałego zdrowia. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, skonsultuj się z lekarzem, który pomoże w interpretacji wyników.

Lekarz Piotr Rolczyk

Umów wizytę